Zima na Ziemi Janowskiej przebiega cyklicznie; po kilku dniach intensywnego

ocieplenia rozpoczęła się trzecia tura tak oczekiwanych opadów śniegu.

Tym razem polecam jazdę na nartach biegowych nad naszą rzeką Białką – na terenach zwanych Błoniem. Przylega do nich teren odprowadzalnika ze Stoków do Zalewu. Odprowadzalnik zwany Zimnicą wpływał kiedyś bezpośrednio do Białki a  Błonie były przemiennie pastwiskiem miejskim, boiskiem piłkarskim i nadrzecznymi terenami wypoczynku mieszkańców miasta. Teraz jest tam Stadion Miejski, Boisko Rekreacyjne oraz łąki i nieużytki.  Jest  szutrowa alejka, ale są też trawiaste dróżki i ścieżynki. Przy małej pokrywie śniegu właśnie te  trawiaste dróżki i ścieżynki są dla narciarzy biegowych szczególnie cenne. Walorem jest przełom Białki pomiędzy łagodnym wzgórzem Osiedla Zaolszynie a stromym, wapiennym zboczem Stoków z licznymi źródłami szczelinowymi. Dostępność komunikacyjną wschodniej części  doliny zapewnia parking przy Stokach oraz mosty, mostki i kładki na Białce i Zimnicy.

Nadrzeczna enklawa doliny Białki jest siedliskiem wielu gatunków ptaków, w tym chronionych gatunkowo. Sezonowym okazem, cieszącym oko i ucho narciarza był jeszcze niedawno zimorodek.

Niewielki (ok. 15 cm) ptak z nieproporcjonalnie dużą głową, długim dziobem i krótkim ogonem posiada wyraziste, seledynowo – biało – pomarańczowe ubarwienie. Ten klejnocik śnieżnego krajobrazu jest dość wybredny w swych upodobaniach środowiskowych. Zasiedla czyste wody bogate w małe rybki, którymi się żywi. Niezbędnym elementem są również odpowiednie skarpy do wykopania norki na czas jesiennego lęgu. Żerując, lata nisko nad wodą i przysiada na zwisającej gałęzi – czatowni. Jak  informują badacze, w czasie lotu wydaje też przenikliwy gwizd.

Zimorodki są ważnymi elementami ekosystemów i dobrymi bioindykatorami zdrowia społeczności słodkowodnych. Najbardziej zasiedlone są siedliska z czystą wodą oraz krzewami nad wodą – co ułatwia obserwację łowiska. Głównym powodem zanikania zimorodka jest utrata siedlisk  – w tym zanieczyszczenie wody, likwidacja skarp i nadmierna melioracja, wycinka zarośli, niepokojenie w okresie lęgowym.

Przy odpowiednim działaniu te wszystkie powody zaniku zimorodka nad Białką są możliwe do eliminacji. Warto to zrobić dla poprawy środowiska przyrodniczego tej śródmiejskiej enklawy a także dla ochrony gatunkowej zimorodka.

Gdy to nastąpi, wtedy oko i ucho narciarza znów będzie cieszył ten klejnocik śnieżnego krajobrazu……

Na Błonie warto udać się nawet mimo nieobecności zimorodka. Zobaczymy stadka

mniej wybrednych kaczek krzyżówek, czasem kilka przelotnych wron a w wodzie postaramy się wypatrzeć jakieś małe i średnie rybki. Popatrzymy też na Browar z 1907 r. i na pomnik przyrody Nr 282 wg ewidencji Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Lublinie – „zespół źródeł o charakterze wywierzyska, wypływ skalno-szczelinowy, descensyjny, o dużej dynamice wypływu” popularnie zwany Stokami lub Źródliskiem.

A więc, wybierzmy się na Błonie, nad Białkę …..

Antoni Sydor

Instruktor Turystyki Kwalifikowanej – Narciarskiej

Foto: Joanna Sydor, internet

Janów Lubelski, 05.02.2018 r.